Türkiye’de Halka Arzın Önündeki Asıl Engel: Güvensizlik ve İmaj Kaybı! Başkent Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Finansman Programı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halil Sarıaslan ile sermaye piyasalarının Türkiye’deki yapısını, halka arzların ekonomik büyümedeki rolünü ve KOBİ’lere yönelik Nasdaq benzeri alternatif bir piyasanın gerekliliğini konuştuk. Sarıaslan’a göre sorun sadece teknik değil; güven, itibarlı yapı ve doğru yönetişim olmadan sağlıklı bir halka arz piyasası kurulması mümkün değil.
Halka Arz, Sadece Bir Borsa Faaliyeti Değil, Ekonominin Temel Taşıdır
Türkiye’de Halka Arz Sadece Bir Borsa Faaliyeti Midir Yoksa Ekonomik Açıdan Daha Büyük Bir Anlam Taşıyor Mu?
Halka arz, sadece borsa tekniklerine indirgenecek bir mesele değildir. Türkiye gibi özel sektör firmalarının kronik sermaye sıkıntısı yaşadığı ülkelerde halka arzlar büyük önem taşır. Bugün birçok şirketimiz, bankaların kapısında kredi ararken aslında halka açılarak çok daha kolay bir şekilde kaynak yaratabilir. Bir şirket, örneğin %20-30’unu halka arz ederek ciddi bir sermaye toplayabilir ve bu kaynağı üretim, yatırım ve büyüme için kullanabilir.
Aynı zamanda bireyler açısından da bu süreç önemlidir. Vatandaşlar tasarruflarını döviz ya da altın yerine hisse senetlerine, tahvillere yönlendirdiğinde hem gelir elde eder hem de ekonomiye katkı sağlar. Amerika’da emeklilerin önemli bir kısmı sermaye piyasası yatırımlarından ek gelir elde ediyor. Türkiye’de de bu anlayışı yerleştirmemiz gerekiyor.
“Sermaye Sıkıntısı Çeken Şirketlerin Halka Açılması, Yalnızca Firmaları Değil Ülke Ekonomisini De Büyütür.”
İtibarsız Halka Arzlar, Tüm Piyasayı Çürütür.
Türkiye’de Halka Arz Neden İstenen Seviyeye Ulaşamıyor?
Çünkü borsaya olan güven her geçen gün azalıyor. Son yıllarda bazı küçük ve yeterince güçlü olmayan firmaların halka arz edilmesi, Borsa İstanbul’un imajını zedeledi. Yatırımcı “Bu firma borsada ne arıyor?” diye soruyor. Oysa geçmişte SPK’nın koyduğu net kurallar vardı. En az üç yıllık geçmiş, üst üste kârlılık, büyüklük şartları, hukuki sorunsuzluk ve sağlıklı finansal tablolar aranırdı. Bunlar itibar için konulmuş kriterlerdi. Ancak son dönemde bu koşullar esnetildi. Halka arz artırılsın diye niteliksiz firmalar da kabul edildi. Bu da borsanın güvenilirliğini zedeledi. Güvensiz bir ortamda yatırımcı piyasadan uzaklaşır.
Siz Bu Problemi Çözmek Adına Yıllar Önce Bir Öneride Bulunmuştunuz. Bahseder Misiniz?
Evet. SPK üyeliğim döneminde orta ölçekli firmalar için Nasdaq benzeri bir piyasa önerdim. Amerika’daki Nasdaq, Kore’deki KOSDAQ gibi bir yapı. Biz de “Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP)” adını verdik ve gerekli tüm yasal düzenlemeleri hazırladık. Ancak Borsa İstanbul, bu yapının ayrı bir platform olarak gelişmesini istemedi. Rekabetten çekindiler. Sonunda GİP, Borsa İstanbul’un alt pazarı haline geldi ve gerçek potansiyelini yitirdi.
Bugün Türkiye’de milyonlarca orta ölçekli firma var. Ankara Sincan’dan Gaziantep’e, Bursa’dan Konya’ya kadar ciddi üretim gücü olan ama Borsa İstanbul’a uygun olmayan firmalar bunlar. İşte bunlar için ayrı bir piyasaya ihtiyaç var.
“Türkiye’nin Orta Ölçekli Firmaları İçin Nasdaq Benzeri Bir Piyasa Kurması Şart. Aksi Hâlde Borsanın İtibarı da Genişlemesi de Mümkün Değil.”
MUHABİR: SEMİH KIR
